বিনীতা গায়ন
ৰঙৰ উৎসৱ হিচাপে খ্যাত হোলী হৈছে প্ৰধানকৈ ভাৰত আৰু নেপালত পালন কৰা হিন্দুসকলৰ জনপ্ৰিয় উৎসৱ। ইয়াৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কে কেইবাটাও কিংবদন্তি আৰু মিথ জড়িত হৈ আছে ।
ইয়াৰে অন্যতম বিখ্যাত কিংবদন্তিটো হ’ল, হোলিকা নামৰ এগৰাকী অসুৰ কন্যাই বিষ্ণুভক্ত প্ৰহ্লাদক লগত লৈ অগ্নিকুণ্ডত জঁপিয়াই প্ৰহ্লাদক হত্যা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। হোলিকা আছিল অদাহ্য অৰ্থাৎ তেওঁ জুইয়ে দাহ কৰিব নোৱাৰা বৰ লাভ কৰিছিল । অৱশ্যে বিষ্ণুৰ প্ৰতি থকা ভক্তিয়ে প্ৰহ্লাদক ৰক্ষা কৰিছিল আৰু তাৰ পৰিৱৰ্তে বিষ্ণুৰ কোপত হোলিকাহে জ্বলি ভষ্ম হৈছিল । এই ঘটনাই অশুভ শক্তিৰ বিৰুদ্ধে শুভশক্তিৰ বিজয়কে প্ৰতিপন্ন কৰিছিল । ইয়াতে আনন্দিত হৈ প্ৰজাসকলে কৰা হৰ্ষোল্লাসেই কালক্ৰমত হোলি উৎসৱ হিচাপে পৰিগণিত হয় বুলি একাংশ লোকে ক’ব বিচাৰে ।
হোলীৰ লগত জড়িত আন এক কিংবদন্তি হৈছে ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণৰ কাহিনী, যিয়ে গোপ-গোপিনীসকলৰ সৈতে ৰাস খেলি তেওঁলোকৰ ওপৰত ৰং ছটিয়াই উৎসৱটোক জনপ্ৰিয় কৰি তুলিছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। উদযাপনৰ সময়ত মানুহে ইজনে সিজনৰ গালৈ ফাকু গুড়ি আৰু পানী নিক্ষেপ কৰে । এয়াই হোলিৰ পৰম্পৰা ।
এইটো সময়ত বসন্তৰ আগমনে শীতকালৰ অন্ত পেলায় । শীতত লঠঙা হোৱা গছ বনবোৰে বসন্তৰ পৰশত ন কুঁহিপাত পেলায় । প্ৰকৃতিৰ গাত ন ৰহণ লগাৰ দৰে মানুহৰো মনবোৰ থৌকি বাথৌ আৰু ৰঙীণ হৈ পৰে । মনত স্ফুৰণ ঘটা এই ৰং-উছাহক প্ৰকাশ কৰিবলৈ গৈ মানুহে ইজনে সিজনক ৰং সানে । এনেকৈয়ে আজি ই সকলো বয়সৰ আৰু সকলো স্তৰৰ লোকে উদযাপন কৰা এক সজীৱ আৰু আনন্দময় উৎসৱলৈ পৰিণত হৈছে। আজি কেৱল ভাৰত আৰু নেপালতে নহয় বিশ্বৰ আন বহু ঠাইতো এই হোলী ৰং ৰহইছেৰে উদযাপন কৰা হয়।
ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত অতি উদ্যম আৰু উৎসাহেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়। তেনেকুৱা কেইখনমান উল্লেখযোগ্য স্থান হৈছেঃ
মথুৰা আৰু বৃন্দাবনঃ
ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণৰ সৈতে জন্মসূত্ৰে জড়িত উত্তৰ প্ৰদেশৰ এই দুখন নগৰ সপ্তাহজোৰা হোলী উৎসৱৰ বাবে বিখ্যাত। মূল দিনটোৰ কমেও এসপ্তাহ আগৰে পৰা ই আৰম্ভ হয়, বিভিন্ন মন্দিৰত বিশেষ অনুষ্ঠান আৰু আচাৰ-অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হয়। আটাইতকৈ বিখ্যাত হৈছে বৰষাণৰ লথমাৰ হোলী, য’ত মহিলাসকলে চঞ্চলভাৱে পুৰুষক ৰঙীন পানীৰ ফিচকাৰী মাৰি উল্লাস কৰে আৰু ৰাধা-কৃষ্ণক স্মৰণ কৰে ।
জয়পুৰ, ৰাজস্থান
ৰাজস্থানৰ ৰাজধানী চহৰ জয়পুৰত ৰাজকীয় ভাবে হোলী উদযাপন কৰা হয়। হোলীৰ এদিন পূৰ্বে অনুষ্ঠিত হোৱা আইকনিক হাতী মহোৎসৱত সুন্দৰকৈ সজাই তোলা হাতীয়ে ৰাজপথৰ মাজেৰে পেৰেড কৰা দেখা যায়। হোলীৰ দিনা মানুহবোৰ ৰাজপথত গোট খায়, ইজনে সিজনক ৰং লেপি, পৰম্পৰাগত ৰাজস্থানী সুস্বাদু খাদ্য উপভোগ কৰে।
শান্তিনিকেতন (পশ্চিম বংগ)
নোবেল বিজয়ী ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ গৃহ চহৰ শান্তিনিকেতনত বসন্ত উৎসৱ হিচাপে হোলী উদযাপন কৰা হয়। ঠাকুৰৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ এই উৎসৱত সাংস্কৃতিক পৰিবেশন, গীত, নৃত্য, আৰু আবিৰ নামে খ্যাত এবিধ ৰঙীন ফাকু গুড়িৰে পৰস্পৰক ৰঙাই তোলা হয় ।
আনন্দপুৰ চাহাব (পঞ্জাৱ)
পঞ্জাৱত শিখসকলে হোলীক হোলা মহল্লা হিচাপে পালন কৰে, ইয়াত যুদ্ধ কলাৰ প্ৰদৰ্শন, মল্ল যুদ্ধ, পৰম্পৰাগত সাজ-পোছাকত নিহাং (শিখ যোদ্ধা)ৰ শোভাযাত্ৰা আদি কৰা হয়।
দিল্লী
ভাৰতৰ ৰাজধানী চহৰ দিল্লীত, বিশেষকৈ পাহাৰগঞ্জ, কন’ট প্লেচ, চান্দনী চক আদি অঞ্চলত আনন্দ উল্লাসেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়। ৰাজহুৱা স্থানত গোট খাই ইজনে সিজনক ৰং লগায়, গীতৰ তালত নাচে, স্থানীয় জলপান আৰু পানীয় গ্ৰহণ কৰি ৰং ঢেমালীত লিপ্ত হয়।
এইবোৰ মাত্ৰ কেইটামান উদাহৰণহে, কিন্তু সমগ্ৰ ভাৰতৰ আন বহু চহৰ আৰু নগৰত হোলী উদযাপন কৰা হয়, অৱশ্যে প্ৰত্যেকৰে পৰম্পৰা আৰু ৰীতি-নীতি নিজস্ব ধৰণে সুকীয়া ।
অসমত কিছু আঞ্চলিক ভিন্নতা থাকিলেও অতি উৎসাহেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়। এই উৎসৱক অসমীয়াত “দৌল উৎসৱ” বা “ফাকুৱা” বুলি জনা যায়। অসমৰ তলত দিয়া স্থানবোৰত বিশেষভাবে হোলী উদযাপন কৰা হয়:
গুৱাহাটী আৰু অন্যান্য চহৰ
গুৱাহাটীৰ দৰে চহৰ অঞ্চলবোৰত পৰম্পৰাগতভাবে হোলী উদযাপন কৰা হয়, য’ত মানুহে একত্ৰিত হৈ ৰং খেলে, পৰম্পৰাগত হোলী গীত গায় । প্ৰায়ে সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হয় আৰু পৰম্পৰাগত অসমীয়া সংগীত তথা নৃত্য প্ৰদৰ্শন কৰা হয়।
মাজুলী
বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ নদীদ্বীপ তথা অসমৰ সাংস্কৃতিক হটস্পট মাজুলীত অনন্য উদ্যমেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়। অসমৰ বৈষ্ণৱী সংস্কৃতিৰ লগত ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত “সত্ৰীয়া” নৃত্যৰ দৰে পৰম্পৰাগত নৃত্যৰে ইয়াত হোলী উদযাপন কৰা হয়।
বৰপেটা
বৈষ্ণৱী সংস্কৃতিৰ বাবে পৰিচিত বৰপেটা চহৰত ধৰ্মীয় উদ্যমেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়। বৰপেটা সত্ৰৰ দৰে ভগৱান কৃষ্ণৰ বাবে উৎসৰ্গিত মন্দিৰসমূহত উৎসৱৰ সময়ত বিশেষ প্ৰাৰ্থনা, শোভাযাত্ৰা, সাংস্কৃতিক কাৰ্যসূচী আদি আয়োজন কৰা হয় । ভক্তসকলে এই মন্দিৰসমূহলৈ গৈ প্ৰাৰ্থনা কৰে আৰু আশীৰ্বাদ বিচাৰে।
যোৰহাট আৰু তেজপুৰ
এই চহৰবোৰতো পৰম্পৰাগত ৰীতি-নীতি আৰু সামূহিক সমাৱেশেৰে হোলী পালন কৰা হয়। মানুহবোৰ বন্ধু-বান্ধৱ আৰু পৰিয়ালৰ ওচৰলৈ যায়, ইজনে সিজনক ৰং লগায়, মিঠাইৰ আদান-প্ৰদান কৰে, সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰে।
অসমৰ গ্ৰামাঞ্চলসমূহত অধিক পৰম্পৰাগত আৰু চিৰাচৰিত প্ৰথাৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়, মুকলি ঠাইত মানুহ গোট খাই ইজনে সিজনক ৰং সানে, পিঠা আৰু লাৰু আদি পৰম্পৰাগত অসমীয়া সুস্বাদু খাদ্যৰ সোৱাদ লয়।
সামগ্ৰিকভাৱে অসমৰ হোলী হৈছে ৰাজ্যখনৰ সাংস্কৃতিক সমৃদ্ধি তথা বৈচিত্ৰ্যক উজ্জ্বল কৰি তোলা আৰু জনগোষ্ঠীসমূহক একতাৰ দোলেৰে বন্ধা এক সজীৱ উৎসৱ ।
ৰঙৰ উৎসৱ এই হোলী কেৱল ভাৰততে নহয়, বিশ্বৰ আন কেইবাখন দেশতো উলহ মালহেৰে উদযাপন কৰা হয় । হোলী উদযাপন কৰা কিছুমান দেশৰ ভিতৰত আছে-
নেপাল
ভাৰতৰ চুবুৰীয়া দেশ হিচাপে সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰে ভৰা নেপালতো একেধৰণৰ উৎসাহ আৰু উদ্যমেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয়। নেপালী ভাষাত “ফাগু পূৰ্ণিমা” বা “হোলী” নামেৰে জনাজাত এই উৎসৱ ভাৰতৰ দৰেই বৰ্ণিল উদ্যমেৰে পালন কৰা হয়।
বাংলাদেশ
বাংলাদেশত বিশেষকৈ ঢাকা আৰু চট্টগঙৰ দৰে হিন্দু জনসংখ্যাৰ উল্লেখযোগ্য অঞ্চলসমূহত পৰম্পৰাগত ৰীতি-নীতি আৰু ৰং- আবিৰেৰে উৎসৱমুখৰ পৰিৱেশত হোলী উদযাপন কৰে।
পাকিস্তান
পাকিস্তানত বিশেষকৈ কৰাচী, লাহোৰ, ইছলামবাদ আদি চহৰত বসবাস কৰা হিন্দু সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে হোলী পালন কৰে। কিন্তু হিন্দু জনসংখ্যা তেনেই তাকৰ বাবে তথা কট্টৰ ইছলামীক পৰিৱেশৰ মাজত হোৱা বাবে ভাৰতৰ তুলনাত পাকিস্তানত এই উৎসৱৰ আনন্দ একেবাৰে স্তিমিত দেখা যায় ।
মৰিচাছ
ভাৰতীয় মূলৰ যথেষ্ট জনসংখ্যা থকা মৰিচাছত ৰাষ্ট্ৰীয় বন্ধ হিচাপে হোলী পালন কৰা হয়। এই উৎসৱত বৰ্ণাঢ্য শোভাযাত্ৰা, সামূহিক সমাৱেশ, পৰম্পৰাগত সংগীত আৰু নৃত্য প্ৰদৰ্শনৰ আয়োজন কৰা হয়।
গায়ানা, ট্ৰিনিদাদ এণ্ড ট’বাগো, চুৰিনাম
কেৰিবিয়ান অঞ্চলৰ এই দেশসমূহেও হোলী উদযাপন কৰে। সাংস্কৃতিক অনুষ্ঠান, বৰ্ণিল শোভাযাত্ৰা, পৰম্পৰাগত ভাৰতীয় মিঠাই আদিৰে এই উৎসৱ পালন কৰা হয়।
আমেৰিকা, যুক্তৰাজ্য, কানাডা, অষ্ট্ৰেলিয়া, আৰু অন্যান্য পশ্চিমীয়া দেশ
এই দেশসমূহৰ প্ৰবাসী ভাৰতীয়সকলে ৰাজহুৱা অনুষ্ঠান, সাংস্কৃতিক কাৰ্যসূচী, আৰু ৰাজহুৱা সমাৱেশৰ জৰিয়তে উলহ মালহেৰে হোলী পালন কৰে। নিউয়ৰ্ক, লণ্ডন, টৰন্টো, ছিডনীৰ দৰে বৃহৎ ভাৰতীয় জনসংখ্যা থকা চহৰসমূহত অনুষ্ঠিত হোৱা এই উৎসৱে এতিয়া বহুতৰে দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে । বৃটিছ প্ৰধানমন্ত্ৰী ঋষি সুনক নিজেই এগৰাকী হিন্দু ধৰ্মাৱলম্বী লোক আৰু তেওঁ প্ৰতিবছৰে অনুষ্টুপীয়াকৈ হোলী উদযাপন কৰি আহিছে ।
সামগ্ৰিকভাৱে হোলীয়ে সাংস্কৃতিক আৰু ভৌগোলিক পৰিসীমা অতিক্ৰম কৰি ক্ৰমাৎ আনন্দ, ঐক্য তথা মানৱ সমাজৰ মঙ্গলকাৰক এক উৎসৱ হিচাপে বিশ্বব্যাপী উদযাপন হ’বলৈ লৈছে যিটো প্ৰতিজন ভাৰতীয়ৰ বাবে গৌৰৱৰ বিষয় বুলি অভিহিত কৰিব পাৰি ।
