✍️ জবা দাস
সহোদৰ বহুপতি প্ৰথা (Fraternal Polyandry)
ভাৰতৰ দক্ষিণৰ নীলগিৰি পাহাৰত বসবাস কৰা এক প্ৰাচীন জনগোষ্ঠী হৈছে টোডা জনজাতি । তেওঁলোকৰ সংস্কৃতি, পৰম্পৰা, আৰু সমাজ ব্যৱস্থা অতি অনন্য আৰু আকৰ্ষণীয়। তেওঁলোকৰ বিশেষকৈ বিবাহ পৰম্পৰা আৰু সামাজিক ব্যৱস্থাই বহুতো গৱেষক আৰু নৃতত্ত্ববিদৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰি আহিছে।
১. ভৌগোলিক অৱস্থানঃ
টোডা জনজাতি ভাৰতৰ তামিলনাডু ৰাজ্যৰ নীলগিৰি পাহাৰত বসবাস কৰে। নীলগিৰি পাহাৰৰ উচ্চভূমিত থকা টোডা লোকসকলৰ বসতি মূলতঃ উদগমণ্ডলাম (Ooty)ৰ ওচৰত অৱস্থিত।
২. ভাষা আৰু সংস্কৃতিঃ
– টোডা লোকসকলৰ নিজা ভাষা আছে, যাক ‘টোডা ভাষা’ বুলি কোৱা হয়। এই ভাষা দ্ৰাবিড় ভাষা পৰিয়ালৰ অন্তৰ্গত।
– তেওঁলোকৰ সংস্কৃতি প্ৰকৃতিৰ আধাৰত প্ৰতিষ্ঠিত। তেওঁলোকৰ জীৱনধাৰা, পৰম্পৰা আৰু উৎসৱবোৰ প্ৰকৃতিৰ সৈতে জড়িত।
৩. অৰ্থনৈতিক ব্যৱস্থাঃ
টোডা লোকসকলৰ প্ৰধান বৃত্তি হৈছে পশুপালন, বিশেষকৈ মহ পালন। তেওঁলোকে মহৰ গাখীৰ, দৈ, আৰু ঘিঁউ উৎপাদন কৰে। তেওঁলোকৰ সমাজত মহক এক পবিত্ৰ প্ৰাণী হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
৪. বিবাহ পৰম্পৰাঃ
টোডা সমাজত বিবাহ পৰম্পৰা অতি অনন্য। তেওঁলোকৰ মাজত “সহোদৰ বহুপতি প্ৰথা (Fraternal Polyandry)” প্ৰচলিত। ইয়াৰ কিছুমান মূল দিশ হ’লঃ
এগৰাকী মহিলাই একাধিক ভাইক বিয়া কৰাব পাৰেঃ
এই প্ৰথাৰ মতে, এগৰাকী মহিলাই এটা পৰিয়ালৰ সকলো ভাই-ককাইক বিয়া কৰাব পাৰে। সাধাৰণতে, ডাঙৰ ভায়েকৰ সৈতে বিবাহ হয়, আৰু পিছত আন ভাইসকলো তেওঁৰ স্বামী হৈ পৰে
সম্পত্তিৰ সংৰক্ষণঃ
এই প্ৰথাৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে পৰিয়ালৰ সম্পত্তিৰ বিভাজন ৰোধ কৰা ৷ এটা পৰিয়ালৰ সকলো ভায়ে একেগৰাকী মহিলাক বিয়া কৰালে সম্পত্তি ভাগ বতৰা কৰা বা বিভাজনৰ প্ৰয়োজন নহয়।
সামাজিক স্বীকৃতিঃ
টোডা সমাজত এই প্ৰথা সম্পূৰ্ণৰূপে স্বীকৃত। ইয়াক তেওঁলোকৰ সংস্কৃতিৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
সন্তানৰ পিতৃত্বঃ
এই প্ৰথাত সন্তানৰ পিতৃত্ব নিৰ্ণয় কৰাৰ বাবে এক বিশেষ ৰীতি আছে। প্ৰথম সন্তানটো ডাঙৰ ভায়েকৰ বুলি গণ্য কৰা হয়, দ্বিতীয়টো দ্বিতীয় ভায়েকৰ, আৰু এইদৰে ক্ৰম অনুসৰি আনবোৰো নিৰ্ণয় কৰা হয় ৷
৫. ধৰ্ম আৰু বিশ্বাসঃ
টোডা লোকসকলৰ ধৰ্মীয় বিশ্বাস প্ৰকৃতিৰ সৈতে জড়িত। তেওঁলোকে প্ৰকৃতিৰ বিভিন্ন উপাদানক পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰে। তেওঁলোকৰ মুখ্য দেৱতা হ’ল ‘টীকিৰ্শন’ (Teikirshn), যাক তেওঁলোকে সৃষ্টিকৰ্তা আৰু ৰক্ষক বুলি বিশ্বাস কৰে ।
৬. আবাসস্থলঃ
টোডা লোকসকলৰ ঘৰবোৰ অতি অনন্য। তেওঁলোকৰ ঘৰবোৰক “টোডা হাট” বুলি কোৱা হয়, যিবোৰ বাঁহ আৰু ঘাঁহেৰে নিৰ্মিত। এই ঘৰবোৰৰ আকৃতি অৰ্ধবৃত্তাকাৰ, আৰু ইয়াক প্ৰকৃতিৰ পৰা সহজলভ্য সামগ্ৰীৰে নিৰ্মাণ কৰা হয়।
৭. সামাজিক ব্যৱস্থাঃ
টোডা সমাজ দুটা মুখ্য শ্ৰেণীত বিভক্তঃ
– টোডা (Todas)ঃ ইয়াৰ ভিতৰত সাধাৰণ টোডা লোকসকল অন্তৰ্ভুক্ত।
– টোফা (Tofas)ঃ ইয়াৰ ভিতৰত টোডা সমাজৰ নিম্ন শ্ৰেণীৰ লোকসকল অন্তৰ্ভুক্ত।
৮. আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱঃ
আধুনিকতা আৰু বাহিৰা সংস্কৃতিৰ প্ৰভাৱৰ বাবে টোডা জনজাতিৰ পৰম্পৰাগত জীৱনধাৰা আৰু সংস্কৃতিৰ কিছু পৰিৱৰ্তন হৈছে। বহুতো টোডা যুৱকে পৰম্পৰাগত জীৱনধাৰা এৰি আধুনিক শিক্ষা আৰু চাকৰিৰ ফালে আগবাঢ়িছে। ইয়াৰ ফলত তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত প্ৰথা আৰু ৰীতি-নীতি যথেষ্ট প্ৰভাৱিত হ’বলৈ লৈছে ৷
টোডা জনজাতিৰ সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰা ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্যৰ এক উজ্জ্বল উদাহৰণ। তেওঁলোকৰ সহোদৰ বহুপতি প্ৰথা, প্ৰকৃতিৰ প্ৰতি গভীৰ শ্ৰদ্ধা, আৰু অনন্য সামাজিক ব্যৱস্থাই তেওঁলোকক এক বিশেষ স্থান প্ৰদান কৰিছে। যদিও আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱে তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাক কিছু পৰিমাণে পৰিৱৰ্তন কৰিছে, তথাপিও টোডা জনজাতিয়ে তেওঁলোকৰ সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যক জীয়াই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে।